Etymologia słowa testament wywodzi się z języka łacińskiego. Pochodzi od słów: „testis”, co oznacza „świadka” oraz „testamentum” czyli „sporządzone przy świadkach”.
W biblijnym odniesieniu może oznaczać „przymierze” (np. zawarte między Bogiem a człowiekiem), jak też „przesłanie dla kolejnych pokoleń”. To ostatnie ujęcie odnosi się do literatury (np. Stary Testament, Nowy Testament, wiersz „Testament mój” Słowackiego, określany mianem testamentu poetyckiego), jak też w sztuce (np. obraz „Odczytanie testamentu” autorstwa Davida Wilkiego).
Testament w formie prawnej jest również „przesłaniem dla kolejnych pokoleń”. Ma wielowiekową tradycję, umożliwiającą zarządzanie majątkami zmarłych zgodnie z ich wolą i w sposób stosowny do obowiązujących norm i praw. W Polsce regulowany przez kodeks cywilny.
Testament ma wielowiekową tradycję. Najstarszym zachowanym polskim testamentem (uznawanym również za pierwszy tego typu legalizujące źródło) jest dokument spisany po łacinie około 1190 roku przez rycerza z Chotla, Dzierżkę, który udawał się na III krucjatę krzyżową. Przekazał w nim praktycznie cały swój majątek (10 wsi) klasztorowi norbertanek w Busku. Znane są ustawy sukcesyjne królów (w tym władców Polski), ustalające zasady przejmowania tronu i dokonujące podziałów terytorialnych. Określane są one właśnie mianem testamentu. Do jednego z najbardziej znanych należy np. testament Bolesława Krzywoustego (wszedł w życie w 1138).
W literaturze testament dotyczy najczęściej jednego spadkodawcy. W prawie musi on dotyczyć wyłącznie jednej osoby. Nie stosuje się testamentów wspólnych (np. męża i żony).
Warto pamiętać o zasadach ogólnych dotyczących testamentu. Może on zostać uznany za nieważny, jeżeli:
- Spadkodawca sporządził go będąc w stanie wyłączającym świadome lub swobodne powzięcie decyzji.
- Spadkodawca sporządził testament pod wpływem groźby.
- Spadkodawca był pod wpływem błędu (tzn. miał wyobrażenie o istniejącym stanie np. prawnym, które jest niezgodne z rzeczywistością), który zakłada, że treść sporządzona w testamencie jest wynikiem błędu.
Istnieją testamenty zwykłe:
- Testament własnoręczny.
- Testament notarialny.
- Testament allograficzny. Zobacz, co to jest testament allograficzny.
