Istnieje wiele powiedzeń, świadczących o tym, że ustalenia ustne, bazujące na honorze czy reputacji, odgrywają istotną rolę – np. „słowo droższe od pieniędzy” czy „dżentelmeni o pieniądzach nie rozmawiają”. Najczęstszym jednak dokumentem jest umowa. Zawieramy ją z kontrahentem w dobrej wierze, licząc przede wszystkim na korzyści dla obu stron. Życie potrafi jednak weryfikować optymistyczne założenia, dlatego dobrze jest odpowiednio chronić swoje interesy poprzez skuteczne zabezpieczenie swoich interesów w umowie. Warto w tych sytuacjach postawić na wsparcie specjalistów (prawników) zamiast bazować na dostępnych, niezweryfikowanych wzorach dostępnych w internecie. Straty dla firmy, wynikające z niewłaściwej ochrony w umowie należnych praw, mogą być bardzo kosztowne.
Jak zabezpieczyć umowę? Sposoby zabezpieczenia umowy z nieuczciwym kontrahentem. Sposób pierwszy – kara umowna.
Jedna z najpopularniejszych form ochrony interesów stosowana w umowach. Strony określają w umowie zasady i charakter współpracy. Mogą również zastrzec kary umowne. Na czym polega kara umowna? Obie strony mogą określić potencjalne straty, które wynikać będą w sytuacji, gdy jedna ze stron nie wywiąże się z należących do niej obowiązków wynikających z umowy lub też wywiąże ze swoich zadań się w sposób nienależyty, czyli źle wykona swoją pracę.
Warto podkreślić, że stosowanie kar umownych może działać w dwie strony. Kara nie zawsze musi być pieniężna (może to być np. naprawienie powstałej szkody w ramach prac dodatkowych, które nie będą wynagradzane ekstra przez stronę poszkodowaną).
To strony ustalają charakter, wysokość, a także sposób naliczania kar.
Jak zabezpieczyć umowę? Sposoby zabezpieczenia umowy z nieuczciwym kontrahentem. Sposób drugi – weksel zabezpieczający wierzytelności
Jak działa weksel zabezpieczający wierzytelności? Jedna ze stron umowy wystawia weksel. W przypadku wystawiania tzw. weksla własnego, wierzyciel zobowiązuje się do dokonania zapłaty z tytułu poniesionych strat. Weksel trasowany oznacza, że zobowiązania umowne bierze na siebie osoba trzecia (tzw. trasat). Powszechnie stosowaną metodą jest wykorzystanie w takich sytuacjach weksla in blanco. Strony ustalają zasady związane z wypełnieniem weksla, wypełniając go zgodnie z deklaracją wekslową. Weksel usprawnia drogę przed sądem (w postępowaniu nakazowym), nie chroni jednak naszych interesów w sytuacji niewypłacalności dłużnika.
Jak zabezpieczyć umowę? Sposoby zabezpieczenia umowy z nieuczciwym kontrahentem. Sposób trzeci – poręczenie
Umowę zasadniczą może również chronić poręczenie. Nabiera ono mocy prawnej po podpisaniu tzw. umowy poręczenia. Poręczenie może dotyczyć zobowiązań pieniężnych, jak i niepieniężnych. Może odnosić się do zobowiązań istniejących, ale także przyszłych. Poręczyciel, którym może być osoba fizyczna, ale też osoba prawna, zobowiązuje się do wykonania zobowiązania (np. wykonania określonej usługi) lubi zapłaci określoną kwotę, gdyby dłużnik (jedna ze stron) nie wykonała tego w określonym terminie.
Szczegółowe zasady dotyczące poręczenia określa kodeks cywilny, konkretnie art. 876 i następne.
Jak zabezpieczyć umowę? Sposoby zabezpieczenia umowy z nieuczciwym kontrahentem. Sposób czwarty – gwarancje bankowe i gwarancje ubezpieczeniowe
Na czym polegają gwarancje bankowe i gwarancje ubezpieczeniowe? Bank lub zakład ubezpieczeniowy przyjmuje na siebie (zobowiązuje się w tzw. umowie gwarancji) zobowiązania płatnicze, w sytuacji gdy dłużnik nie wykona swojego zobowiązania. W takiej sytuacji wierzyciel otrzymuje pieniądze od banku lub zakładu ubezpieczeniowego.
Strony określają zarówno zasady, jak i samą wartość gwarancji. Umowy bankowe czy ubezpieczeniowe są wykorzystywane np. w sytuacjach, w których wymagane jest wadium albo kaucja.
Jak zabezpieczyć umowę? Sposoby zabezpieczenia umowy z nieuczciwym kontrahentem. Sposób piąty – dobrowolne poddanie się egzekucji przez dłużnika w formie aktu notarialnego
Jak działa ten sposób? Do umowy zasadniczej dołączany jest akt notarialny, wedle którego dłużnik zobowiązuje się poddać egzekucji, w przypadku nieuregulowania zobowiązań. Egzekucja następuje wprost z aktu, innymi słowy – akt notarialny zastępuje wyrok sądu. Po nadaniu mu klauzuli wykonalności sprawia trafia do komornika.
Artykuł 777 § 1 pkt 5 kodeksu postępowania cywilnego szczegółowo reguluje zasady związane z oświadczeniem o dobrowolnym poddaniu się egzekucji.
Radca prawny Janusz Krzeszewski
