W postępowaniu nakazowym sprawa rozpoznawana jest na pisemny wniosek powoda zgłoszony w pozwie. Jak widać postępowanie to ma charakter fakultatywny. Powód nie musi zgłaszać wniosku. Jeżeli wniosek nie zostanie zgłoszony, sąd rozpozna sprawę postępowaniu zwykłym lub postępowanie upominawcze, które prowadzone jest z urzędu (bez potrzeby zgłaszania wniosku).
Pozew można wnieść do sądu właściwości ogólnej albo sądu miejsca wykonania zobowiązania. Postępowanie nakazowe regulowane jest przez przepisy art. 4841-497 Kodeksu postępowania cywilnego.
Podstawy wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym
Sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, gdy powód dochodzi roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych, a okoliczności uzasadniające dochodzone żądanie są udowodnione:
1. dołączonym do pozwu dokumentem urzędowym,
2. zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem (np. fakturą VAT),
3. wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu,
4. zaakceptowanym przez dłużnika żądaniem zapłaty,
5. zwróconym przez bank i niezapłaconym z powodu braków środków na rachunku bankowym.
Powód, który dochodzi roszczenia pieniężnego powinien podać konkretną kwotę w walucie polskiej. Tylko wyjątkowo można podać kwotę w walucie obcej. Rzeczami zamiennymi są rzeczy oznaczone co do gatunku.
Sąd wydaje także nakaz zapłaty przeciwko zobowiązanemu z weksla, czeku, warrantu lub należycie wypełnionego rewersu, których prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości (art. 485 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego).
Weksel należy do papierów wartościowych. Na jego podstawie jedna strona bezwarunkowo zobowiązuje się spłacić określoną sumę wekslową w wyznaczonym stronie przeciwnej terminie. Natomiast warrant i rewers to części dowody składowego, czyli papieru wartościowego o towarowym charakterze. Jest to dokument wydany przez dom składowy zbywalny przez indos.
Składa się on z dwóch części:
• rewersu, który stwierdza posiadanie rzeczy złożonych na skład,
• warrantu, który stwierdza ustanowienie zastawu na rzeczach, które złożono na skład.
Wreszcie czek jest swego rodzaju środkiem zapłaty. Wręcza się go zamiast pieniądza.
Ponadto sąd wydaje nakaz zapłaty również na podstawie:
• dołączonej do pozwu umowy;
• dowodu spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego;
• dowodu doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, jeśli powód dochodzi należności zapłaty świadczenia pieniężnego lub odsetek w transakcjach handlowych określonych w ustawie z dnia 8.3.2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych lub kwoty, o której mowa w art. 10 ust. 1 tej ustawy, oraz na podstawie dokumentów potwierdzających poniesienie kosztów odzyskiwania należności, jeśli powód dochodzi także zwrotu kosztów, o których mowa w art. 10 ust 2 tej ustawy.
Nakaz zapłaty można również wydać na podstawie wyciągu z ksiąg bankowych. Wyciąg musi być podpisany przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku, opatrzony pieczęcią banku, jak również powinien być do niego dołączony dowód doręczenia dłużnikowi pisemnego wezwania do zapłaty.
