Formalna separacja, chociaż nie oznacza zakończenia małżeństwa, podobnie jak rozwód wymaga od małżonka lub małżonków złożenia pozwu w odpowiednim do ich miejsca zamieszkania wydziale cywilnym sądu okręgowego.
Kto może złożyć pozew o separację?
– pozew o separację mogą złożyć oboje małżonkowie na zgodny wniosek;
– pozew o separację może złożyć jeden z małżonków, który nie jest winny rozpadu pożycia małżeńskiego;
– pozew o separację może złożyć jeden z małżonków, który jest winny rozpadu pożycia małżeńskiego (w przeciwieństwie do rozwodu).
Co powinien zawierać pozew o separację?
Pozew o separację musi zawierać wszystkie elementy stanowiące dla sądu podstawę do jego przyjęcia i rozpatrzenia. Należą do nich:
– adres sądu właściwego do rozpatrzenia danej sprawy ustala się według okręgu, w którym małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda.;
– dane obojga małżonków, stanowiących strony postępowania. Obejmują one: pełne imiona i nazwiska, obecny adres zamieszkania i numer PESEL (obowiązkowo powoda);
– wszystkie żądania wnoszone przez stronę pozywającą. Dotyczą one:
a) wniosku o orzeczenie separacji (ze wskazaniem winy lub bez winy). Wymaga to uzasadnienia opartego o argumenty świadczące o zupełnym rozkładzie małżeństwa tj. brakiem więzi fizycznej, duchowej, ekonomicznej między małżonkami. Argumenty powinny być poparte dowodami, które to potwierdzają. W przypadku separacji z orzeczeniem o winie powinny być dostarczone dowody winy jednego z małżonków;
b) wniosku o ustalenie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem/dzieci. Zgodnie z prawem władza rodzicielska przypada obojgu rodzicom. Oznacza to, że ojciec, jak i matka mają jednakowe prawa i obowiązki wobec dziecka. Powinni zgodnie decydować o tym, co jest dla niego najlepsze. Jeżeli nie jest to uregulowane prawnie, to żaden z rodziców nie ma więcej praw niż drugi. Ograniczenie takie może zostać ustanowione przez sąd;
c) określenia wysokości alimentów na rzecz małoletnich dzieci stron;
d) wniosek o przyznanie alimentów współmałżonkowi, który w skutek separacji znalazł się w trudnej sytuacji materialnej;
e) wniosek o podział majątku,
f) wniosek o zasądzenie kosztów procesu od jednego z małżonków,
g) ew. inne wnioski, np. odnoszące się do warunków wspólnego zamieszkania, o ile istnieje taka sytuacja.
Separacja – co należy dołączyć do wniosku?
– dane dotyczące dzieci, tj. ich imiona, nazwiska, daty urodzenia;
– dane dotyczące wspólności majątkowej. W sytuacji, gdy spisana jest intercyza czy inna umowa należy taką informację zawrzeć w pozwie;
– wniosek o przesłuchanie świadków, o ile mają one istotne znaczenie dla sprawy;
– na końcu wniosku należy umieścić listę dokumentów załączonych do pozwu, tj.: skrócony akt małżeństwa, skrócone odpisy aktów urodzenia wspólnych dzieci, zaświadczenie o zarobkach z miejsca pracy, dokumenty umożliwiające ustalenie wysokości alimentów, odpis pozwu o separację;
– podpis pod pozwem o separację musi być własnoręczny, gdyż w innym przypadku rozpatrzenie pozwu jest niemożliwe;
– data i miejsce sporządzenia pozwu.
Od orzeczenia o separacji można składać odwołanie do sądu apelacyjnego.
Skutki uzyskania separacji
Separacja potwierdza rozstanie małżonków, jednak nie jest (w przeciwieństwie do rozwodu) trwała. Uzyskanie separacji niesie za sobą następujące konsekwencje:
– małżonkowie, którzy są w separacji nie mogą zawrzeć kolejnego małżeństwa;
– małżonkowie, który są w separacji, jeśli zdecydują mogą wrócić do siebie, od strony formalnej wymaga to zniesienia istniejącej separacji. Po otrzymaniu takiego wyroku sądu znów znajdują się w związku małżeńskim na zasadach przyjętych przed separacją;
– sąd orzekający separację ustala zakres władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem (lub dziećmi), jak również ustala wysokość kosztów utrzymania związanych z dzieckiem, jakie ma ponieść każdy z rodziców;
– między małżonkami powstaje rozdzielność majątkowa. Na wniosek jednego z małżonków sąd może po orzeczeniu separacji dokonać podziału majątku wspólnego;
– jeżeli małżonkowie na czas separacji będą mieszkać razem, sąd ustala zasady korzystania ze wspólnego mieszkania;
– separowani małżonkowie tracą prawo do zachowku, małżonek nie dziedziczy po separowanym małżonku, chyba że ten zamieścił go w swoim testamencie;
– małżonkowie mogą być zobligowani do wzajemnej pomocy, jeżeli wymagają tego względy słuszności.
Jeżeli separacja została orzeczona bez orzekania o winie, wówczas opłatą sądową zostają obciążeni oboje małżonkowie. W sytuacji orzeczenia o winie, kosztami zostaje obciążona osoba, która ponosi winę.
Autor: Radca prawny Janusz Krzeszewski
Szukasz doświadczonej kancelarii zajmującej się tematyką rozwodową? Chcesz dowiedzieć się o przysługujących prawach małżonków i zasadach związanych z rozwodami? Kancelaria Krzeszewski i Partnerzy pomaga zainteresowanym. Wystarczy skontaktować się z nami pod adresem mailowym kancelaria@krzeszewski.com lub zadzwonić pod numerem telefonu (+48) 22 100 44 58.
