W niniejszym artykule wyjaśniliśmy, iż wykonawca biorący udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia może korzystać z zasobów udostępnianych przez podmiot trzeci w zakresie zdolności technicznych lub zawodowych lub sytuacji finansowej lub ekonomicznej. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy podmiot, który zobowiązał się do udostępnienia zasobów, nie udostępni tych zasobów w zakresie sytuacji finansowej lub ekonomicznej. Może to spowodować nienależyte wykonanie zamówienia przez wykonawcę, czego skutkiem będzie poniesienie przez zamawiającego szkody. Jakie konsekwencje w takich wypadkach przewiduje ustawa z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (PZP)?
Prawo zamówień publicznych. Podmiot udostępniający zasoby odpowiada solidarnie z wykonawcą w zależności od winy
Art. 120 wskazanej wyżej ustawy stanowi, iż podmiot, który zobowiązał się do udostępnienia zasobów, odpowiada solidarnie z wykonawcą, który polega na jego sytuacji finansowej lub ekonomicznej, za szkodę poniesioną przez zamawiającego powstałą wskutek nieudostępnienia tych zasobów, chyba że za nieudostępnienie zasobów podmiot ten nie ponosi winy.
Powyższe prowadzi zatem do następujących wniosków.
1. Solidarna odpowiedzialność podmiotu udostępniającego zasoby jest odpowiedzialnością z mocy prawa, a zatem nie może zostać wyłączona bądź ograniczona.
2. O odpowiedzialności solidarnej wykonawcy i podmiotu udostepniającego zasoby można mówić tylko wtedy gdy podmiot udostępniający zasoby ponosi winę za nieudostępnienie zasobów.
3. Art. 120 PZP przewiduje solidarną odpowiedzialność podmiotu udostępniającego zasoby w zakresie sytuacji finansowej lub ekonomicznej razem z wykonawcą za szkodę poniesioną przez zamawiającego powstałą wskutek nieudostępnienia tych zasobów.
Podmiot udostępniający zasoby może zatem zwolnić się z odpowiedzialności za nieudostępnienie zasobów w zakresie sytuacji finansowej lub ekonomicznej, jeżeli wykaże, że nie ponosi winy za ich nieudostępnienie lub poniesie ją w ograniczonym zakresie, czyli w takim, w jakim szkoda ta powstała na skutek zawinionego przez podmiot trzeci nieudostępnienia zasobu. Przepis ten stanowi zatem gwarancję realnego udostępnienia zasobów przez podmiot trzeci.
Prawo zamówień publicznych. Odpowiedzialność podmiotu udostępniającego zasoby – przepisy
Należy również wskazać, iż zgodnie z art. 8 ust. 1 PZP do czynności podejmowanych przez zamawiającego, wykonawców oraz uczestników konkursu w postępowaniu o udzielenie zamówienia i konkursie oraz do umów w sprawach zamówień publicznych stosuje się przepisy kodeksu cywilnego, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej.
W kontekście powyższego warto zatem zwrócić uwagę na treść art. 366 kodeksu cywilnego, który stanowi, iż kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych. Co więcej, wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela.
Treść tego przepisu oznacza, że zamawiający, który na skutek nieudostępnienia zasobów w zakresie sytuacji finansowej lub ekonomicznej poniósł szkodę, może żądać odszkodowania całości lub części od podmiotu udostępniającego zasoby i wykonawcy łącznie lub od każdego z osobna. Również zgodnie z treścią powołanego przepisu zaspokojenie wierzytelności zamawiającego przez wykonawcę bądź podmiot udostępniający zasoby zwalnia z odpowiedzialności drugą stronę.
Podsumowując, podmiot trzeci odpowiada solidarnie z wykonawcą za szkodę poniesioną przez zamawiającego, gdy ze swojej winy nie udostępni zasobów w zakresie sytuacji finansowej lub ekonomicznej. Odpowiedzialność solidarna podmiotu udostępniającego zasoby wynika zaś zarówno z przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych, jak i odpowiednio stosowanych przepisów kodeksu cywilnego. Podmiot udostępniający zasoby może zwolnić się z odpowiedzialności jeżeli wykaże, że nie ponosi winy za nieudostępnienie zasobów.
