Rozwiązanie związku małżeńskiego może nastąpić przez rozwód. Według polskiego prawa sąd może orzec rozwód bez orzekania o winie lub rozwód z orzeczeniem o winie. W drugim przypadku za winnego uznany może być jeden z małżonków lub oboje. Decydując się na rozwód z orzekaniem o winie należy pamiętać o odpowiednim udowodnieniu takiego stanu. Same twierdzenia małżonka to za mało.
Rozwód z orzekaniem o winie – kiedy do niego może dojść?
Kluczowymi elementami rozwiązania związku małżeńskiego jest zerwanie więzi duchowej i fizycznej małżonków, ustanie praw i obowiązków wynikających z małżeństwa, jak również trwałość rozkładu pożycia, co oznacza, że problemy małżeńskie mają miejsce od dłuższego czasu i strony nie widzą możliwości rozwiązania ich w sposób polubowny. Sąd rozpatrując dany przypadek pod kątem orzeczenia wyroku rozwodowego bierze te aspekty pod uwagę.
Należy pamiętać, że sąd może nie wyrazić zgody na rozwód, nawet gdy dochodzi do zupełnego i trwałego pożycia małżeńskiego. Dzieje się tak w sytuacji, gdy:
– dobro małoletnich dzieci jest zagrożone i istnieje prawdopodobieństwo, że rozwód odbije się niekorzystnie na ich życiu (np. pogorszenie warunków materialnych ograniczy realizację niezbędnych potrzeb fizycznych dziecka lub rozwód będzie miał negatywny wpływ na psychikę dziecka);
– rozwód będzie sprzeczny z zasadami współżycia społecznego (np. gdy jeden z małżonków jest w stanie zdrowotnym, uniemożliwiającym mu samodzielne funkcjonowanie);
– rozwodu domaga się małżonek, który jest wyłącznie winny rozkładu pożycia, a druga strona nie wyraża zgody na rozwód.
Jeżeli przeszkody nie występują w danym przypadku, wówczas sąd może rozwiązać związek małżeński na żądanie jednej lub obu stron.
Sąd orzekający rozwód:
– określa, który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia;
– może uznać, że winni są oboje małżonkowie lub żaden z nich;
– odstępuje o orzekania o winie na zgodnie żądania małżonków.
Procedurę rozwodową rozpoczyna wniesienie pozwu jednego z małżonków.
W praktyce rozwód z orzeczeniem winy trwa dużo dłużej niż rozwód bez orzeczenia o winie.
W trakcie sprawy rozwodowej można zmienić żądanie i np. sprawę bez orzeczenia o winie zastąpić orzeczeniem o winie. Jest to możliwe do momentu uprawomocnienia się wyroku sądowego.
Rozwód z orzekaniem o winie – ustalenie winy, dowody
Zazwyczaj sąd orzekający rozwód ustala, czy winę ponosi jeden z małżonków, czy też obie strony. Należy pamiętać, że aby ustalić wyłączną winę jednego małżonka, musi być on w 100% odpowiedzialny za stan, który doprowadził do rozpadu małżeństwa. Wystarczy nawet 1% procent winy drugiego z małżonków, żeby sąd orzekł o obustronnej winie.
O winie jednego z małżonków, albo obojga małżonków, mogą decydować różne postawy i stopień ich natężenia. Wiążą się one najczęściej z:
– naruszeniem więzi osobistej, związanej z integralnością osobistą życia małżeńskiego w kontekście fizycznej i duchowej wspólnoty;
– naruszeniem dóbr osobistych małżonka jak np. jego zdrowie, dobre imię, czy nietykalność osobistą;
– naruszeniem dóbr majątkowych, co wyraża się np. w braku dbałości o potrzeby rodziny, czy korzystaniem ze wspólnego majątku, wyłącznie dla własnych rozrywek.
Do najczęstszych przyczyn rozwodów należą: alkoholizm (lub inne uzależnienia), porzucenie małżonka, zdrada małżeńska, groźby, agresja (fizyczna i psychiczna), brak wzajemnej pomocy, odmowa współżycia.
Wyłączność winy jednego z małżonków za rozpad związku małżeńskiego musi być udowodniona. Same zeznania drugiego małżonka nie być wystarczające. Dlatego też procedura rozwodu z orzeczeniem o winie trwa dłużej z uwagi na konieczność przeanalizowania obszernego materiału dowodowego.
Środki dowodowe, czyli metody na udowodnienie winy, to:
– zeznania małżonków
– zeznania świadków
– zdjęcia
– nagrania
– smsy, korespondencja mailowa
– zaświadczenia lekarskie (np. obdukcje)
– rachunki, faktury
– wszelkie dokumenty świadczące o winie jednej ze stron.
Rozwód z orzekaniem o winie – konsekwencje
W wyroku rozwodowym z orzekaniem o winie powinny znaleźć się następujące postanowienia:
– określenie zakresu władzy rodzicielskiej każdego z małżonków nad wspólnym, małoletnim dzieckiem lub dziećmi. Należy pamiętać, że generalnie rodzice mają równe uprawnienia wobec dzieci. Zarówno ojciec, jak i matko jednakowo mają prawo do decydowania o dziecku oraz kontaktów z nim. Jeżeli są ku temu uzasadnione powody, sąd może ograniczyć lub całkiem pozbawić władzy rodzicielskiej jednego rodzica.
– określenie wysokości ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka lub dzieci;
– określenie sposobu korzystania ze wspólnego mieszkania, jeżeli taka sytuacja ma miejsce. W szczególnych sytuacjach sąd może nakazać eksmisję jednego z małżonków, jeśli np. rozwód nastąpił z winy jednego z małżonków wywołanej np. przemocą, alkoholizmem;
– na wniosek jednego z małżonków sąd może również dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu;
– określenie wysokości alimentów na współmałżonka, który nie jest wyłącznie winny rozwodu, a który znajduje się w niedostatku (o ile złożono taki wniosek);
– określenie wysokości alimentów od małżonka wyłącznie winnego rozwodu, na rzecz małżonka niewinnego, jeżeli rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, nawet gdy nie znajduje się on w niedostatku. Obowiązek świadczenia alimentacyjnego małżonka, który nie został uznany za wyłącznie winnego, może trwać do 5 lat (w uzasadnionych przypadkach dłużej). Osoba zobowiązana do płacenia alimentów jest z tego obowiązku zwolniona, gdy osoba pobierająca świadczenie alimentacyjne na siebie, ponownie zawarła nowy związek małżeński;
– strona uznana za winną w 100% nie może żądać od strony niewinnej świadczenia opłat alimentacyjnych na siebie.
