Testament allograficzny, popularnie zwany także „testamentem urzędowym”, jest, obok testamentu własnoręcznego i notarialnego, jedną z przewidzianych w kodeksie cywilnym zwykłych form testamentu.
Testament allograficzny – co to jest? Co to jest testament urzędowy?
Zgodnie z art. 951 § 1 kodeksu cywilnego spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że w obecności dwóch świadków oświadczy swoją ostatnią wolę ustnie wobec wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego (są to tzw. „osoby urzędowe”).
Testament allograficzny – jak sporządzić testament allograficzny?
Takie oświadczenie ostatniej woli spadkodawcy spisuje się w protokole z podaniem daty jego sporządzenia. Następnie protokół odczytuje się spadkodawcy w obecności świadków. Protokół powinien zostać podpisany łącznie przez cztery osoby:
- spadkodawcę,
- osobę urzędową, wobec której wola została oświadczona,
- dwóch świadków, którzy byli obecni przy sporządzaniu protokołu.
Brak któregokolwiek z powyższych elementów co do zasady skutkować będzie nieważnością testamentu z przyczyn formalnych. Niemniej jeżeli spadkodawca nie może podpisać protokołu, należy zamieścić w nim wzmiankę o przyczynach braku podpisu.
Od sporządzenia protokołu zawierającego ostatnią wolę spadkodawcy pobiera się opłatę skarbową w wysokości 22 zł.
Co istotne, testamentu allograficznego nie mogą sporządzić osoby głuche lub nieme, gdyż jak już wyjaśniono powyżej przesłanką ważności testamentu allograficznego jest ustne wyrażenie woli przez spadkodawcę w obecności osoby urzędowej oraz świadków.
Testament allograficzny, podobnie jak testament notarialny, korzysta z przymiotu dokumentu urzędowego. W związku z powyższym ewentualne obalenie takiego testamentu może okazać się niezwykle trudne. Niemniej w praktyce często zdarzają się przypadki nieważności testamentu allograficznego, spowodowane niezachowaniem przez osobę urzędową opisanych powyżej wymagań formalnych, wskutek m.in. braku posiadania fachowej wiedzy prawniczej przez osobę urzędową.
Testament allograficzny – podsumowanie
Z powyższych względów testament allograficzny sporządza się stosunkowo rzadko. Dlatego zaleca się korzystanie z innych form testamentu, które podlegają lub mogą podlegać weryfikacji przez profesjonalny podmiot świadczący pomoc prawną, jak w wypadku testamentu notarialnego, gdzie nad prawidłowością sporządzenia czuwa notariusz lub przy testamencie własnoręcznym, który może zostać zweryfikowany pod względem formalny przez adwokata, radcę prawnego bądź notariusza.
Radca prawny Janusz Krzeszewski
