Jeżeli planujemy zapisać nieruchomość (mieszkanie) w testamencie określonej osobie nie będącej spadkobiercą ustawowym lub testamentowym, to bardzo skutecznym rozwiązaniem jest skorzystanie z instytucji zapisu windykacyjnego. Ze względu na istotne skutki prawne jakie wywołuje może zostać zawarty jedynie w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego.
Istotą zapisu windykacyjnego jest to, że z chwilą otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy) następuje automatyczne przeniesienie własności nieruchomości na zapisobiercę. Żeby doszło do przeniesienia własności nieruchomości na rzecz zapisobiercy nie ma potrzeby podejmowania żadnych dodatkowych działań np. zawarcia umowy przeniesienia własności ani ze strony spadkobierców, ani zapisobiercy. Nabycie przedmiotu zapisu windykacyjnego stwierdza się na podstawie sądowego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzonego przez notariusza.
Mniej skutecznym sposobem zapisu nieruchomości w testamencie na rzecz określonej osoby nie będącej spadkobiercą jest skorzystanie z instytucji zapisu zwykłego. Zapis ten może mieć miejsce
w każdym testamencie, również własnoręcznym. Zapis zwykły stanowi zobowiązanie spadkobiercy do wykonania określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby, np. do przeniesienia własności nieruchomości.
Zapis zwykły jest mniej skuteczny niż zapis windykacyjny, gdyż nie powoduje automatycznego przeniesienia na zapisobiercę własności rzeczy objętej zapisem (nieruchomości) w chwili otwarcia spadku.
Cały spadek wraz z własnością rzeczy objętej zapisem zwykłym przechodzi na własność spadkobiercy obciążonego zapisem zwykłym. Zapisobiercy przysługuje jedynie wierzytelność przeciwko temu spadkobiercy o przeniesienie własności zapisanej rzeczy. Konieczne jest zatem podjęcie przez spadkobiercę i zapisobiercę dalszych czynności, np. sporządzenie umowy przeniesienia własności nieruchomości, która musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego.
