Koronawirus sparaliżował świat w błyskawicznym tempie. Koronawirus w Polsce również mocno daje się we znaki. Nie tylko gwarantujemy opiekę prawną, ale również chcemy informować Państwa. Będziemy odpowiadać na pytania, które docierają do naszej Kancelarii. W tym wpisie odpowiadamy na następujące zagadnienia: koronawirus to siła wyższa; koronawirus – tarcza antykryzysowa a kredyty, wakacje kredytowe, gwarancje de minimis. Zapraszamy.
Koronawirus – to siła wyższa
Zagrożenie epidemiczne rozprzestrzenianiem się koronawirusa Covid-19, i związane z tym wprowadzenie na obszarze Polski stanu zagrożenia epidemicznego, a następnie stanu epidemii, znacznie ograniczyło przychody wielu przedsiębiorstw w wielu branżach.
Zaistniała sytuacja może być rozważana pod kątem kwalifikacji jako przypadek siły wyższej, czy też nadzwyczajnej zmiany stosunków wpływającej na możliwość spłaty kredytu w terminie. W konsekwencji uzasadniającej odroczenie płatności rat kredytowych na czas epidemii (tzw. wakacje kredytowe).
Koronawirus – Tarcza Antykryzysowa a kredyty. Korona wirus a wakacje kredytowe
Zgodnie z doniesieniami medialnymi duża grupa banków wprowadziła niezależnie od tzw. Tarczy Antykryzysowej, mechanizmy chroniące klientów i wciąż modyfikuje swoje rozwiązania. Jak podaje się w mediach rekomendacje w sprawie „wakacji kredytowych” przedstawił Związek Banków Polskich, który wskazał, iż „banki ułatwią w sposób maksymalnie uproszczony – w zakresie dopuszczonym przepisami obecnie obowiązującego prawa – odroczenie (zawieszenie) spłaty rat kapitałowo-odsetkowych lub rat kapitałowych przez okres do 3 miesięcy i automatyczne wydłużenie o ten sam okres łącznego okresu spłaty kredytu pod warunkiem przedłużenia okresu obowiązywania zabezpieczenia spłaty kredytu”.
KNF wystąpił także o uregulowanie i ujednolicenie przez banki swoich standardów w zakresie przyznawania wakacji kredytowych.
W zakresie krótkoterminowych kredytów konsumenckich, Tarcza Antykryzysowa zawiera postanowienia zakładające obniżenie limitu pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego dla pożyczek udzielanych na mniej niż 30 dni do maksymalnie 5 proc.
Z kolei w przypadku pożyczek trwających od 30 dni wzwyż poziom kosztów będzie mógł wynosić od 15 proc. plus 6 proc. za każdy rok trwania pożyczki, czyli np. przy pożyczce udzielonej na rok – nie więcej niż 21 proc.
Jak wskazują eksperci z rynku, oznacza to, że pozaodsetkowe koszty kredytu konsumenckiego spadną o połowę, dotychczas wynosiły one 55 proc. (25 proc. kosztów stałych plus 30 proc. uzależnionych od długości kredytu).
Jednocześnie ustawa przewiduje, iż pozaodsetkowe koszty kredytu konsumenckiego wynikające z umowy o kredyt konsumencki nie należą się w części przekraczającej:
- maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu obliczone w sposób określony w ust. 1 lub 2, lub
- 45% całkowitej kwoty kredytu.
W związku z uchwaleniem tzw. Tarczy Antykryzysowej, rządowe wsparcie przewiduje także uzyskanie korzystniejszych warunków gwarancji de minimis z Banku Gospodarstwa Krajowego, które mogą stanowić gwarancję zabezpieczenia spłaty kredytu obrotowego lub inwestycyjnego.
Koronawirus – kredyty i gwarancje de minimis
Zmiany zasad obejmowania kredytów gwarancjami de minimis przygotowane w celu zmniejszenia skutków pandemii COVID-19 z pakietu pomocowego BGK tj.:
- zwiększenie zakresu gwarancji do 80 proc. kwoty kredytu,
- brak prowizji za udzielenie gwarancji,
- wydłużenie maksymalnego okresu gwarancji z 27 do 39 miesięcy dla kredytu obrotowego
Z gwarancji będą mogły skorzystać firmy, które na 1 lutego 2020 roku nie miały zaległości w ZUS, US.
Zmiany będą obowiązywać do 31 grudnia 2020 r. z możliwością ich przedłużenia.
Wdrożenie tych zmian w bankach kredytujących zależy od decyzji tych banków.
Koronawirus – klauzula nadzwyczajnej zmiany stosunków (rebus sic stantibus)
Jednocześnie nie można wykluczyć, iż w przypadku drastycznego spadku przychodów na skutek epidemii, będzie miał zastosowanie art. 3571 kodeksu cywilnego przewidujący klauzulę nadzwyczajnej zmiany stosunków [Rebus sic stantibus]: „§ 1. Jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym.
Rebus sic stantibus otwiera możliwość zmiany warunków zawartej umowy lub nawet jej rozwiązania na drodze sądowej, w przypadku znaczącej zmiany warunków i okoliczności względem tych, w których umowa została pierwotnie zawarta. Epidemia Covid-19 z pewnością jest nieprzewidywalnym zdarzeniem, na które żadna ze stron nie miała nie tylko wpływu. Co więcej tego typu zdarzenie oraz jego skutki były poza kontrolą stron (nie można było tego typu zdarzenia przewidzieć). Jednak na chwilę obecną nie da się zapewnić jaka byłaby skuteczność takiego pozwu, gdyż stosowanie tego typu klauzul jest wyjątkiem od reguły i zasady wykonania zobowiązań zgodnie z ich treścią, zwłaszcza iż w przypadku umów kredytowych kredytobiorca skorzystał ze środków pieniężnych udzielonych przez bank w ramach kredytu.
Należy zwrócić uwagę, iż rozwiązania Tarczy Antykryzysowej zakładają, iż w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii bank może dokonać zmiany określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu mikroprzedsiębiorcy, małemu lub średniemu przedsiębiorcy, jeżeli:
1) kredyt został udzielony przed dniem 8 marca 2020 r. oraz
2) zmiana taka jest uzasadniona oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy dokonaną przez bank nie wcześniej niż w dniu 30 września 2019 r.
Zmiana dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę, przy czym nie może ona powodować pogorszenia sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy.
Powyższe stosuje się odpowiednio do umowy pożyczki pieniężnej udzielonej przez bank.
Prowadzicie Państwo firmę i macie problemy spowodowane działaniem koronawirusa? Chcecie dowiedzieć się o przysługujących prawach i zadbać o zabezpieczenie swojego źródła zarobków w tych specjalnych czasach? Kancelaria Krzeszewski i Partnerzy może pomóc zainteresowanym. Wystarczy skontaktować się z nami pod adresem mailowym kancelaria@krzeszewski.com lub zadzwonić pod numerem telefonu (+48) 22 100 44 58.
