Przyczyną rozwodu jest zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. W takiej sytuacji zarówno więź duchowa i fizyczna, jak również prawa i obowiązki wynikające z małżeństwa ulegają rozkładowi. Istotnym elementem rozwiązania związku małżeńskiego jest również trwałość rozkładu pożycia, co oznacza, że problemy małżeńskie mają miejsce od dłuższego czasu i strony nie widzą możliwości rozwiązania ich w sposób polubowny.
Rozwód – kiedy do niego nie dojdzie?
Rozwód, jako najczęściej stosowane rozwiązanie związku małżeńskiego, jest według prawa polskiego świadectwem zupełnego i trwałego rozkładu pożycia związku małżeńskiego. Sąd analizuje więc np. czy małżonkowie mieszkają razem, czy zamierzają do siebie wrócić, od kiedy pojawiły się problemy małżeńskie i czy decyzja małżonków, co do rozwodu jest stała (np. jeśli po jakimś czasie mąż i żona uznają, że znów chcą być razem, wówczas nie ma trwałości rozpadu).
Zdarzają się jednak sytuacje, gdy pomimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego sąd nie wyrazi zgody na rozwód. Dochodzi do nich gdy:
– dobro małoletnich dzieci małżonków, starających się o rozwód jest zagrożone i istnieje możliwość, że odbije się on niekorzystnie na ich życiu. Dzieje się tak np. w sytuacji, gdy w wyniku rozwodu może nastąpić pogorszenie warunków materialnych, ograniczających realizację niezbędnych potrzeb fizycznych dziecka, jak również wówczas, gdy rozwód może mieć negatywny wpływ na psychikę dziecka;
– będzie on sprzeczny z zasadami współżycia społecznego np. gdy jeden z małżonków jest w stanie zdrowotnym, uniemożliwiającym mu samodzielne funkcjonowanie;
– rozwodu domaga się małżonek, który jest wyłącznie winny rozkładu pożycia, a druga (pokrzywdzona) strona nie wyraża zgody na rozwód.
Jeżeli powyższe czynniki nie mają miejsca, wówczas sąd może rozwiązać związek małżeński na żądanie jednej lub obu stron.
Rozwód może nastąpić bez orzeczenia winy i z orzeczeniem winy.
Rozwód bez orzekania o winie
Rozwód bez orzekania o winie występuje wtedy, gdy:
– mąż i żona złożą zgodny wniosek, w którym informują, że rozkład pożycia nastąpił bez winy żadnej ze stron;
– sąd (na podstawie materiału dowodowego) nie może ustalić winy którejkolwiek ze stron. Co ważne – dla sądu niewinność musi być stuprocentowa. Wystarczy orzeczenie niewielkiej winy jednej ze stron (np. 5%), a wówczas w takiej sytuacji sąd nie może orzec rozwodu bez orzekania o winie. Najczęściej przypadki takie dotyczą sytuacji związanych z: chorobą psychiczną, lub innymi stanami, uniemożliwiającymi niezależne podjęcie decyzji, zdarza się również że może decydować o tym odmienność celów życiowych, postaw, czy też niezgodność charakterów małżonków.
Rozwód bez orzekania o winie – procedura, konsekwencje
Jakie są konsekwencje rozwodu bez orzekania o winie? Sąd orzeka o:
– ustaniu związku małżeńskiego;
– wysokości ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka lub dzieci. Wysokość alimentów nie jest uzależniona od tego, czy orzeczono rozwód bez orzekania o winie, czy też z orzekaniem o winie;
– zakresie władzy rodzicielskiej: co do zasady rodzice mają równe uprawnienia wobec dzieci, jednak na mocy wyroku sąd może je odpowiednio ograniczyć lub całkiem pozbawić. Muszą ku temu jednak zaistnieć istotne okoliczności. W przeciwnym razie, zarówno ojciec, jak i matka sprawują władzę jednakowo.
– zasadach korzystania ze wspólnego mieszkania, o ile taka sytuacja ma miejsce;
– ustaleniu alimentów na rzecz małżonka (jeżeli o to wnioskowano);
– na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.
Jeżeli w skutek rozwodu nastąpiło pogorszenie sytuacji majątkowej jednego z małżonków (tzn. po ustaniu związku małżeńskiego jego dochody uniemożliwią pokrycie podstawowych potrzeb), to na wniosek małżonka znajdującego się w niedostatku, sąd może nakazać drugiemu małżonkowi obowiązek wsparcia byłego małżonka. Obowiązek ten może trwać nawet przez okres pięciu lat. Sąd może przedłużyć ten okres w wyjątkowej sytuacji lub przestaje on obowiązywać, gdy osoba, która korzysta z pomocy wstąpi w kolejny związek małżeński.
Procedura rozwodu bez orzekania o winie jest zdecydowanie krótsza niż w przypadku orzekania rozwodu z winą małżonka. Najczęściej wystarcza jedna, do dwóch rozpraw.
